Co warto zobaczyć w Starogardzie?

Starogard to urzekające miasto na Pomorzu, które posiada wiele cennych zabytków. Zdecydowanie warto wybrać się do niego na wycieczkę i zapoznać z historią, która oczaruje niejednego turystę! Sprawdź z naszym poradnikiem co warto zwiedzić będąc w Starogardzie Gdańskim.

Starogard Gdański jest miastem położonym w województwie pomorskim, a dokładniej w powiecie starogardzkim. Ze Starogardu Gdańskiego do słynnego miasta Gdańsk jest zaledwie godzina drogi. Wybierając się w te strony warto w takim razie pomyśleć o wycieczce z wypadem nad polskie morze. Na przestrzeni lat Starogard bardzo często mylony był z miastem Stargard położonym na pomorzu zachodnim. W związku z tym faktem w 1950 roku postanowiono stworzyć dwuczłonową nazwę miasta i do słowa Starogard dodano określenie „Gdański”. Pomimo tego faktu do dzisiaj wielu obywateli naszego kraju określa miasto krótko jako „Starogard”. Ponadto Starogard uznawany jest za jedno z najstarszych miast na Pomorzu. Nic w tym dziwnego, ponieważ Starogard otrzymał chełmińskie prawa miejskie w 1348 roku, jednak pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi już z 1198 roku. Miasto znane jest w Polsce z organizacji cyklicznych dużych imprez jak np. „Noc Bardów”, „Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego. Memoriał Edwarda Kowalke”, „Zlot Weteranów Szos. Historia na kołach”, „Wielki Jarmark Kociewskich i Dni Starogardu”. Wskazane wydarzenia są dodatkowym wabikiem dla turystów, którzy przybywają do Starogardu Gdańskiego z licznych zakątków Polski. Na przestrzeni wieków miasto przeżywało swoje wzloty i upadki. W mieście zachowały się liczne zabytki, które nawiązują do dawnych czasów i uchylają rąbka tajemnicy na temat historii ziemi powiatu starogardzkiego. Sprawdźmy w takim razie co warto zwiedzić w Starogardzie Gdańskim!

Zabytkowy Rynek – miejsce warte zobaczenia w Starogardzie!

Rynek w Starogardzie to zdecydowanie miejsce, które przykuwa uwagę przybywających do miasta turystów. Jest też ulubionym miejscem schadzek lokalnej społeczności. Tubylcy spędzają tutaj swój wolny czas w letnich ogródkach i często spacerują kamiennymi uliczkami. Wieczorną atrakcją są podświetlane różnymi kolorami fontanny. W tym miejscu na przestrzeni lat odbywały się najróżniejsze uroczystości, targi, jarmarki i wydarzenia artystyczne. Jego powierzchnia jest całkiem spora i mierzy 107 x 107 metrów. Ciekawostką jest, że zabudowa kamienic znajdujących się wokół Rynku pochodzi z czasów krzyżackich. Kamienice zostały postawione na fundamentach, które sięgają średniowiecza. Jednak zasadniczo pochodzą one z przełomu XIX i XX wieku. W centralnym miejscu Rynku znajduje się Ratusz, który charakteryzuje się stylem neorenesansowym. Ratusz został postawiony na fundamentach gotyckich. Został przebudowany w 1893 roku. Rynek z pewnością należy do jednych z najpopularniejszych atrakcji w Starogardzie Gdańskim.

Wierzyczanka – symbol miasta, który warto zwiedzić będąc w Starogardzie

Wierzyczanka znajduje się na głównym deptaku w Parku Miejskim Starogardu Gdańskiego. Według dawnych legend Wierzyczanka była wodną nimfą, która opiekowała się dawnymi Wierzyczanami. Z kolei Wierzyczanie byli pierwszymi mieszkańcami tutejszych ziem. Wierzyczanka przedstawiana jest najczęściej jako postać panny z dzbanem. W Parku Miejskim w Starogardzie Gdańskim postawiono na jej cześć pomnik o wysokości prawie trzech metrów. Rzeźba powstała w 1969 roku. Za projekt rzeźby odpowiedzialny był Adam Smolany. Ciekawostką jest, że Wierzyczanka jest także Nagrodą Prezydenta Miasta Starogardu Gdańskiego. Nagroda w postaci statuetki stworzonej na wzór pomnika Wierzyczanki wręczana jest każdego roku wybitnym osobistościom tutejszych ziem, które wyróżniają się na polu kulturalnym, gospodarki oraz w obszarze inicjatyw społecznych.

Kościół św. Mateusza – zabytek w Starogardzie Gdańskim

Kościół znajduje się przy ulicy Hallera 3 w Starogardzie Gdańskim. Uznawany jest za najstarszą świątynię w mieście, ponieważ został wybudowany w XIV wieku. Kościół znajduje się w rejestrze zabytków od 1962 roku. Jest to kościół rzymskokatolicki cechujący się stylem gotyckim. Ciekawostką jest, że ówczesny kościół powstał na miejscu dawnej świątyni pogańskiej. Jedna z legend głosi, że znajdująca się w kościele kropielnica została niegdyś wykuta z kamiennego posągu Swaroga. Będąc w kościele warto zwrócić uwagę na przepiękne gwiaździste sklepienie w stylu gotyckim, ogromny fresk z napisem „Sąd Ostateczny” oraz replikę rzeźby „Chrystusa Starogardzkiego”.

Kościół św. Katarzyny

Kościół św. Katarzyny w Starogardzie Gdańskim również został wzniesiony na fundamentach innej świątyni, która pochodziła ze średniowiecza. Niegdyś dawna i nieistniejąca już świątynia zarządzana była przez wyznawców luteranizmu. Była zniszczona podczas wypędzania ze Starogardu narodu germańskiego pochodzącego ze Szwecji. Następny kościół również został zniszczony na skutek ogromnego pożaru w 1792 roku. Kościół św. Katarzyny został wybudowany w 1802 roku. Od 1945 roku jest kościołem rzymskokatolickim. Obiekt znajduje się w rejestrze zabytków od 2003 roku.

Kościół św. Wojciecha – ciekawe miejsce w Starogardzie Gdańskim

Kościół św. Wojciecha w Starogardzie Gdańskim został wzniesiony w latach 1936 – 1939. Podobnie jak wcześniej opisane kościoły ta świątynia również znalazła się na liście rejestru zabytków. Jest świątynią rzymskokatolicką. Kościół powstał dzięki inicjatywie księdza Henryka Szumana. Za projekt architektoniczny budowli odpowiadał Kazimierz Ulatowski. Na przestrzeni lat świątynia zmieniała swoje przeznaczenie. Głównie ze względu na rozpętaną II wojnę światową. Przez pewien czas kościół pełnił funkcję stajni oraz magazynu. Wraz z upływem lat kościół udało się odbudować i uporządkować. W 1953 roku został poświęcony przez biskupa Józefa Kowalskiego. Świątynia znajduje się przy ulicy Pomorskiej 4 w Starogardzie Gdańskim.

Synagoga w Starogardzie Gdańskim

Synagoga znajduje się przy ulicy Rycerskiej 2 w Starogardzie Gdańskim. Została wzniesiona w 1849 roku. Dla fanów historii dużą ciekawostką jest fakt, że synagoga stoi na miejscu nieistniejącego już dworu krzyżackiego. Dwór został zniszczony w wyniku „Potopu szwedzkiego”. Budowla charakteryzuje się stylem neogotyckim pozbawionym zdobień. Podczas II wojny światowej w budynku znajdował się areszt śledczy, magazyn przedsiębiorstwa farmaceutycznego, pawilon meblowy, hala targowa,  a także miejsce kaźni dla skazańców. Aktualnie w tym miejscu znajduje się dom handlowy, który jest często odwiedzany przez lokalną społeczność. Niegdyś wewnętrzne ściany synagogi zdobione były przez freski ukazujące postaci biblijne, zwierzęta, a także znaki zodiaku. Będąc w Starogardzie, zdecydowanie warto zobaczyć to miejsce.

Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim

Muzeum Ziemi Kociewskiej znajduje się przy ulicy Bocznej 2 w Starogardzie Gdańskim. Muzeum zostało założone w 1980 roku. Muzeum ulokowane jest w budynku dwóch baszt – Narożnej oraz Gdańskiej. W muzeum znajdują się eksponaty archeologiczne, historyczne oraz etnograficzne. Nawiązują one głównie do historii oraz kultury Kociewia. Łączna suma zbiorów szacowana jest na ponad 4250 sztuk. Muzeum Ziemi Kociewskiej powstało dzięki współpracy dwóch jednostek tj. Towarzystwa Miłośników Ziemi Kociewskiej oraz Stacji Upowszechniania Wiedzy o Regionie. Obiekt czynny jest od poniedziałku do soboty przez cały rok. Wstęp do muzeum jest płatny. Zdecydowanie jest to atrakcyjne miejsce dla rodzin, które warto zwiedzić będąc w Starogardzie Gdańskim.

Mury obronne i baszty – będąc w Starogardzie koniecznie trzeba je zobaczyć!

W latach 1309 – 1310 wielki mistrz krzyżacki postanowił przebudować skromną wieś Starogard w miasto, które miało stać się twierdzą. Z tego powodu w  miejscowości zaczęły powstawać mury obronne. Prace nad ich budową koordynował Teodot z Florencji. Część murów została rozebrana za czasów pruskich. Jednak do dziś zachowały się fragmenty, które uchylają rąbka historii na temat tutejszych terenów. Najlepiej zachowana w mieście baszta to „Baszta Gdańska”. Znajduje się nad kanałem Wierzycy. Jej powstanie szacuje się na 1325 rok. Baszta nazywana jest także „Szewską”. Ta ciekawa nazwa wiąże się z faktem, że niegdyś broniona była przez szewców. W dawnych czasach baszta miała bardzo ważną funkcję, ponieważ była wykorzystywana do strzeżenia bezpieczeństwa Starogardu przy Bramie Gdańskiej. Jednak na przestrzeni wieków zmieniała swoje przeznaczenie na np. policyjny areszt, więzienie, kaplicę. Z kolei najstarszą basztą w Starogardzie jest „Baszta Narożna” (Książęca). Jej nazwa związana jest z fundamentami nawiązującymi do strażnicy książąt gdańsko – pomorskich. W mieście zachowała się także „Baszta Wodna” oraz „Baszta Tczewska” (Młyńska).

Zespół budynków koszarowych – miejsce warte zwiedzenia w Starogardzie

Koszary w Starogardzie Gdańskim pochodzą z lat 1778 -1781. Koszary zostały wybudowane na bazie materiałów pozyskanych z rozbiórki zamków znajdujących się w miejscowościach: Borzechów, Osiek, Stara Kiszewa. Polecenie na budowę koszar zlecił król pruski Fryderyk II. Według zapisków historycznych król osobiście nadzorował prace wykonawcze. Budynki koszar ulokowano na linii średniowiecznych baszt oraz murów. Początkowo miejsce przeznaczone było dla lekkiej piechoty tzw. tokarskiego pułku fizylierów. Na przestrzeni minionych lat miejsce zmieniało swoje przeznaczenie. Podczas trwającej kampanii napoleońskiej znajdował się tutaj szpital wojenny. Szpital przystosowano do obsługi  około 600 pacjentów. Niegdyś w tym miejscu znajdował się także posterunek żandarmerii, zbrojownia oraz kwatermistrzostwo. Aktualnie w budynku dawnych koszar funkcjonuje Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Starogardzie Gdańskim.

Kasyno oficerskie w Starogardzie Gdańskim

Kasyno oficerskie powstało w latach 1878 – 1881. Kasyno było miejscem spotkań dla oficerów, w którym urządzano bale, przyjęcia oraz bankiety. Na samym początku istnienia kasyna bardzo często przebywał w nim pułk określany jako „Czarny Huzar”. Spotykana jest także inna nazwa dla tego pułku, czyli „Huzarzy Śmierci”. Z tego miejsca korzystał również Przyboczny Pułk Huzarów, 65 Starogardzki Pułk Piechoty, 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich, Pułk Huzarów z Rossiori. Budynek służył także Niemcom, którzy bardzo często użytkowali wskazane miejsce, aż do 1920 roku. Wnętrze kasyna jest bardzo atrakcyjne wizualnie. Znajdują się w nim liczne obrazy, szkice, rysunki, które przedstawiają sceny bitewne, a także portrety dowódców pułku. Będąc we wnętrzu warto zwrócić szczególną uwagę na obraz przedstawiający szarżę szwoleżerów pod miejscowością Rokitna. Obraz jest dziełem malarza Wojciecha Kossaka. Ciekawostką jest, że obraz został odsłonięty przez samego Prezydenta prof. Ignacego Mościckiego. Z upływem lat kasyno zmieniało swoje przeznaczenie. W tym miejscu znajdowała się siedziba Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego oraz Miejska Biblioteka Publiczna. Aktualnie budynek znajduje się w posiadaniu Stowarzyszenia Szwadronu Kawalerii im. 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. Odwiedzając Starogard naprawdę warto zobaczyć to miejsce.

Stadnina Koni – atrakcyjne miejsce dla całej rodziny, które warto zwiedzić będąc w Starogardzie Gdańskim

W związku z przebywaniem na terenu Starogardu wojsk pruskich pojawiła się potrzeba hodowli koni, których brakowało w regionie. W związku z powyższym do miejscowości sprowadzono ogiery trakeńskie, konie rasy wschodniopruskiej oraz rasy oldenburskiej pochodzące z Prus Wschodnich. W ten sposób powstała ogromna hodowla koni. Z czasem wybudowano ośrodek hodowli koni. Prace budowalne zakończono w 1912 roku. Złotym okresem dla stadniny były czasy powojenne. Pracownicy stadniny brali udział w licznych zawodach jeździeckich w tym także w olimpiadach. Zdobywali na nich tytuły mistrzów w skokach, ujeżdżaniu i powożeniu. Wielu z nich mogło poszczycić się złotymi medalami jak np. Kazimierz Stawiński, Izabela Cimanowska, Zygmunt Waliszewski. W tym miejscu do dziś zachowały się unikatowe pojazdy konne, powozy, uprzęże, siodła. Warto zaznaczyć, że stadnina „Stado Ogierów” została  wpisana jako relikt do rejestru zabytków. Stadnina znajduje się przy ulicy Adama Mickiewicza 13 w Starogardzie Gdańskim.

Strzelnica w Starogardzie Gdańskim

Strzelnica nosi nazwę „Kurkowe Bractwo Strzeleckie” i powstała w Starogardzie Gdańskim w 1351 roku. Strzelnica uznawana jest za najstarszą w naszym kraju, a możliwość wstąpienia do bractwa była niegdyś  zaszczytem. Dawno temu członkowie bractwa ćwiczyli strzelanie z łuku do kura. Uczestnik zawodów, który trafił kura w pierś zostawał mianowany „Królem Kurkowym”. Z czasem wprowadzono istotne zmiany w tradycji zawodów, gdzie kur został zastąpiony tarczą strzelecką. Niegdyś strzelnica była ulubionym miejscem mieszkańców Starogardu Gdańskiego. Tętniło w niej życie towarzyskie. Aktualnie „Kurkowe Bractwo Strzeleckie” uczestniczy w organizacji licznych wydarzeń kulturalnych odbywających się w Starogardzie Gdańskim oraz regionie.

Co jeszcze warto odwiedzić będąc w Starogardzie?

Będąc w Starogardzie Gdańskim zdecydowanie warto odwiedzić Pałac Wiechertów z zespołem młynów. Pałac Wiechertów powstał w 1893 roku, natomiast budowę zespołu młynów szacuje się na 1874 rok. Pałac z zespołem młynów przez wiele lat był własnością rodziny Wiechertów. W 1871 roku Franciszek Wiechert nabył tutejszy młyn wodny, który następnie rozbudował w wielkie rodzinne przedsiębiorstwo. Pałacyk został wybudowany w stylu eklektycznym i znajduje się przy ulicy Kanałowej 21 w Starogardzie Gdańskim. Pałac cały czas wywołuje duże wrażenie na turystach. W 1996 roku został wpisany do rejestru zabytków. Niestety w 2013 roku na skutek ogromnego pożaru zespół młynów został całkowicie spalony. Pozostała po nich tylko pozostałość ceglanych murów. Przechadzając się po mieście warto zwrócić uwagę na Gmach Sądu Rejonowego, który powstał w XIX wieku. Styl budynku zahacza o pruski monumentalizm. Idąc dalej ciekawym miejscem wartym zobaczenia w Starogardzie Gdańskim jest najstarsza szkoła średnia, która znajduje się przy ulicy Generała Józefa Hallera 34. Niegdyś znajdowało się tutaj gimnazjum o wysokiej randze. Aktualnie budynek jest siedzibą I Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej – Curie. Szkoła powstała w 1880 roku. Przez lokalną społeczność placówka nazywana jest potocznie „Czerwonym Ogólniakiem”. W Starogardzie Gdańskim znajduje się także jeden z najstarszych i zarazem największych szpitali psychiatrycznych w Polsce. Aktualna nazwa jednostki leczniczej to „Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych im. Stanisława Kryzana w Starogardzie Gdańskim”. Szpital znajduje się przy ulicy Skarszewskiej 7 w Starogardzie Gdańskim. Budynki szpitala architektonicznie nawiązują do surowości gotyku krzyżackiego. Obok szpitala znajduje się charakterystyczna wodociągowa wieża ciśnień z zegarem. Godnym uwagi jest również renesansowy budynek Państwowej Szkoły Muzycznej I st. Im. W. Lutosławskiego. To stylowa przepiękna willa wybudowana z charakterystycznej czerwonej cegły. Z kolei architektura Urzędu Miejskiego zachwyca wykonaniem w stylu neogotyckim. Gmach budynku powstał w 1900 roku. Budynek znajduje się przy ulicy Gdańskiej 6 w Starogardzie Gdańskim. W rejestrze zabytków ziemi Starogardu Gdańskiego znajduje się także m.in.: Kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, która nawiązuje architektonicznie do stylu neoromańskiego; poewangelicka Kaplica przy ulicy Tczewskiej; Żydowski Cmentarz z aleją; Dom Handlowy Rolnik; Most Chojnicki; Kolumna Transportu Sanitarnego; Miejskie Przedszkole Publiczne; Poczta; Dom Pomocy Społecznej (niegdyś Szpital SS Elżbietanek); Kino „Sokół” (dawniej Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”); Zasadnicza Szkoła Przemysłu Skórzanego; Pomorska Wyższa Szkoła „Elektron”; Restauracja „Ogródek”; Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe „Lakmet”; Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska; Zakład Ubezpieczeń Społecznych; Internat Zespołu Szkół Ogólnokształcących; Urząd Gminy; Szkoła Podstawowa nr 2.

Pozostałe zabytki w Starogardzie Gdańskim

Udając się na spacer po mieście zdecydowanie warto zwrócić uwagę na zabytkowe kamienice, wille i budynki, które znajdują się w Starogardzie Gdańskim przy następujących ulicach: Henryka Dąbrowskiego 12, Jabłowskiej 4, Podgórnej 4 oraz 5, Koziej 5, ks. Ignacego Skorupki 2, Zajezdnej 8, Browarowej 3, 16 Dywizji 4, Zblewskiej, Żwirki i Wigury, Szewskiej, Spichrzowej, Mjra Henryka Sucharskiego, św. Elżbiety, Jana Kilińskiego, Fryderyka Chopina, Basztowej, Przedmieście, Józefa Wybickiego, Księdza Kellera, Marii Skłodowskiej – Curie, Parkowej, Przy Młynie, Rycerskiej, Hieronima Derdowskiego, Wodnej, Ogrodowej, II Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, dr Stanisława Kryzana, Kanałowej, Pelplińskiej, Jana III Sobieskiego, Kolejowej, Gdańskiej, Władysława Jagiełły, Ignacego Paderewskiego, Mikołaja Kopernika, Gimnazjalnej, Wojska Polskiego, Marszałka Józefa Piłsudskiego, Owidzkiej, Grunwaldzkiej, Skarszewskiej, gen. Władysława Sikorskiego, Tczewskiej, gen. Józefa Hallera, Lubichowskiej, Adama Mickiewicza, Chojjnickiej, Tadeusza Kościuszki. Warte uwagi budynki znajdują się także przy placu Koszarowym, Rynku oraz przy Drodze Owidzkiej 7. Budynki znajdują się w rejestrze zabytków Starogardu Gdańskiego.