Muzeum Ziemi Kociewskiej

Każde miejsce ma swoją duszę, która kryje się w detalach, ludziach i historii. Podróżując po Kociewiu, jednym z ciekawszych zakątków Pomorza, trafiłem na punkt, który stał się żywą kroniką regionu i jego ludzi – Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim. Ta placówka nie tylko dokumentuje przeszłość ziem kociewskich, ale także pozwala ją przeżyć na nowo, dzięki starannie zaaranżowanym ekspozycjom oraz autentycznym zabytkom z różnych epok. Magiczne wnętrza muzeum unoszą w świat lokalnych zwyczajów, rzemiosła, a także fascynującej archeologii i etnografii.

Lokalizacja i dojazd

Muzeum Ziemi Kociewskiej znajduje się przy ulicy Bocznej 2 w samym sercu Starogardu Gdańskiego. Siedzibą instytucji są dwa odrestaurowane fragmenty dawnych murów miejskich – Baszta Narożna i Baszta Gdańska, a także nowoczesny budynek administracyjny, w którym mieszczą się wystawy i izba etnograficzna. Już sam fakt, że muzeum ulokowane jest w historycznym centrum miasta, otoczonym licznymi zabytkami i wąskimi uliczkami, czyni wizytę wyjątkową.

Muzeum Ziemi Kociewskiej, ul. Boczna 2, 83-200 Starogard Gdański. Czynne od wtorku do niedzieli w godzinach od 9:00 do 15:00. Bilety: 6 zł normalny, 3 zł ulgowy. Możliwość skorzystania z przewodnika – 10 zł od grupy. Zalecany dojazd samochodem (parking w pobliżu) lub pieszo z centrum Starogardu; do muzeum prowadzi również lokalna komunikacja miejska.

Historia powstania muzeum

Muzeum Ziemi Kociewskiej powstało w 1980 roku, kiedy to lokalna społeczność oraz władze miejskie dostrzegły potrzebę zachowania dziedzictwa unikalnego etnograficznego regionu Kociewia. Od początku działalność muzeum była rozszerzana poza granice Starogardu, obejmując trzy powiaty: starogardzki, świecki i tczewski. Instytucja od lat pełni również funkcję ośrodka edukacyjnego i kulturalnego dla mieszkańców oraz gości odwiedzających Kociewie.

Zwiedzanie – przygoda z historią i tradycją

Wystawy stałe: archeologia, historia i etnografia

W ramach stałych ekspozycji muzeum prezentuje szeroki wachlarz zabytków – od znalezisk archeologicznych, przez pamiątki historyczne, aż po przykłady sztuki ludowej i codziennych przedmiotów używanych przez mieszkańców regionu. Zwiedzanie rozpocząłem od Baszty Narożnej, gdzie zgromadzono artefakty związane z początkami osadnictwa w okolicy aż po rok 1939. Zachwyciły mnie tu oryginalne dokumenty, broń, narzędzia, a także elementy dawnej architektury.

Z kolei w Baszcie Gdańskiej czekała ekspozycja poświęcona historii regionu z okresu II wojny światowej oraz rozbudowana wystawa etnograficzna. Szczególną uwagę przykuła izba kociewska z kompletnym wyposażeniem, w której czas zatrzymał się na przełomie XIX i XX wieku. Podziwiałem tu drewniane meble, ręcznie wykonane tkaniny, tradycyjne stroje oraz narzędzia rzemieślnicze. Część eksponatów stanowiły także piękne płaskorzeźby i skrzynie wianowe z XVIII i XIX wieku.

Dzieły ludowych twórców i historia w dokumentach

Na ekspozycjach natrafiłem na prace lokalnych artystów, a także bogaty zbiór archiwaliów i fotografii ukazujących codzienne życie Kociewiaków. Muzeum wyróżnia się aktywną współpracą z miejscowymi twórcami, co owocuje wystawami czasowymi – od sztuki nowoczesnej po retrospektywne prezentacje ludowego rzemiosła. Spacerując po salach, miałem poczucie, że historia regionu jest tu wciąż żywa, a tradycje przekazywane są z pokolenia na pokolenie.

Unikalne logo i symbolika Muzeum

Zwróciłem uwagę na znak graficzny muzeum, którego motyw wywodzi się z wyrytu znalezionego na urnie z XIX wieku w Grabowie. Tzw. popielnica twarzowa, przedstawiająca scenę „jazdy zmarłego w zaświaty”, to nie tylko ciekawy eksponat, lecz także interesujący symbol łączący historię z duchowością regionu.

Dział archeologiczny i badania pozaeuropejskie

Nie zabrakło też miejsca dla działu poświęconego archeologii, gdzie zgromadzono artefakty, szczątki dawnego osadnictwa, grodzisk oraz narzędzia z różnych epok. Dodatkową ciekawostką była ekspozycja prezentująca efekty badań prowadzonych nawet poza Europą, które dokumentują związki mieszkańców regionu ze światem.

Edukacja, warsztaty i spotkania

Muzeum Ziemi Kociewskiej znane jest z bogatej oferty zajęć edukacyjnych przeznaczonych zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Organizowane są tu lekcje muzealne, warsztaty, prelekcje, pokazy dawnego rzemiosła oraz spacerki po mieście z przewodnikiem. Możliwość udziału w takich wydarzeniach pozwala dogłębnie poznać nie tylko historię, ale także współczesne życie mieszkańców Kociewia.

Sklepik z regionalnymi pamiątkami

Po zwiedzaniu warto zajrzeć do muzealnego sklepiku. W jego ofercie znalazłem lokalne książki o kulturze i historii, rękodzieło, magnesy oraz ceramiczne drobiazgi. Dla miłośników oryginalnych pamiątek to obowiązkowy punkt wizyty.

Praktyczne informacje dla odwiedzających

Adres: ul. Boczna 2, 83-200 Starogard Gdański. Muzeum czynne od wtorku do niedzieli w godzinach 9:00–15:00, w poniedziałki nieczynne. Bilety: 6 zł (normalny) i 3 zł (ulgowy), lekcje muzealne oraz usługi przewodnickie dodatkowo płatne. Dla grup i szkół istnieje możliwość rezerwacji zwiedzania z przewodnikiem.

Do muzeum można dotrzeć lokalnymi środkami komunikacji miejskiej, samochodem (parking dostępny w okolicy) lub spacerem z centrum miasta. Obiekt jest przyjazny rodzinom z dziećmi oraz osobom starszym. Warto wcześniej skontaktować się telefonicznie lub mailowo, zwłaszcza przy planowaniu zwiedzania w większej grupie.

Muzeum w życiu lokalnej społeczności

Muzeum Ziemi Kociewskiej jest centralnym punktem na mapie kulturalnej Starogardu Gdańskiego. Instytucja regularnie organizuje wystawy czasowe, konferencje, spotkania autorskie, plenery oraz festiwale związane z lokalną tradycją. Bierze udział w ogólnopolskich akcjach, takich jak Noc Muzeów czy Europejskie Dni Dziedzictwa, zapraszając zarówno mieszkańców, jak i turystów do przeżywania lokalnej historii.

Podsumowanie

Wizyta w Muzeum Ziemi Kociewskiej to podróż przez wieki, podczas której można odkryć zaskakujące bogactwo tradycji, rzemiosła i historii tej części Pomorza. Autentyczne zbiory, dbałość o szczegóły oraz zaangażowanie zespołu muzealnego sprawiają, że placówka jest nie tylko skarbnicą wiedzy, ale i miejscem, gdzie kultura Kociewia nabiera autentycznego wymiaru. To idealne miejsce dla każdego, kto chce zrozumieć lokalną tożsamość i poczuć pozahistoryczny puls regionu. Nie sposób przejść obojętnie wobec pasji, z jaką muzeum tworzy przestrzeń do odkrywania przeszłości i budowania współczesnej wspólnoty.